Als ervaren zelfstandig vertaalster Frans en Duits naar het Nederlands merk ik dat het beginnende vertalers vaak aan het nodige ondernemerschap en kennis over de sector en de gebruikelijke branchespecifieke praktijken ontbreekt. Dit is volkomen begrijpelijk maar wat veel minder begrijpelijk is, is het feit dat startende vertalers schaamteloos worden uitgebuit door sommige grote vertaalbureaus: dumpingprijzen, verschrikkelijk strakke of zelfs onmogelijke deadlines, respectloos gedrag, …
Gelukkig is het dankzij de sociale media een heel pak eenvoudiger om ervaringen uit te wisselen en startende vertalers vertalers te behoeden voor valkuilen. In facebookgroepen en op diverse andere websites vind je heel wat informatie over waar je moet opletten als startende vertaler. Een heel interessante blog vind ik zelf: 20 Tipps für mehr Erfolg als Übersetzer — Teil 1 en Teil 2 en de interviewreeks ‘Überleben als Übersetzer’.
Maar voor wie geen Duits kent of geïnteresseerd is in mijn visie en mijn ervaringen, heb ik een lijst samengesteld van 10 belangrijke, praktische tips die je kunnen helpen in de beginnersjaren.
1. Werk in de vakanties
Veel ervaren vertalers nemen tijdens de zomermaanden een hele maand vakantie en/of plannen hun werk zodanig in dat ze alle schoolvakanties vrij zijn om met hun kinderen door te brengen. Dit is voor beginners het ideale moment om bij nieuwe vertaalbureaus binnen te geraken.
Ikzelf werkte in het begin naast alle vakanties ook gedurende de weekends. Als dat binnen je mogelijkheden ligt, is dat zeker aan te bevelen. Let wel: zorg voor voldoende ontspanning, dus plan je agenda ook niet té vol. En als het toch echt heel erg dringend is en het is kantje boordje, aarzel dan zeker niet om een urgentietarief te vragen.
Voor wat, hoort wat.
2. Geef altijd een alternatieve deadline op als de deadline voor jou niet lukt
Heel vaak stellen vertaalbureaus je zelf een deadline voor. Lukt dit niet voor jou of vind je hem te krap, stel dan altijd een nieuwe deadline voor. Vaak is er toch nog onderhandelingsmarge.
3. Antwoord binnen 15 minuten
Dit klinkt misschien ongelooflijk snel, maar hoe sneller je bevestigt aan het vertaalbureau hoe beter. Jammer maar helaas willen zij zo snel mogelijk van een vertaaljob vanaf. Wie het vertaalt, doet er voor veel bureaus weinig toe, als de vertaling maar gebeurt.
Opgelet: kijk wel altijd eerst of de vertaling doenbaar is en binnen jouw expertise valt vooraleer je ja zegt. Zelfs ik krijg nog regelmatig aanvragen op mijn bord die absoluut niet voor mij geschikt zijn, bekijk dus zeker eerst de tekst in vogelvlucht vooraleer je ja zegt.
Word echter geen slaaf van je mailbox. Als je bezig bent met een vertaling, probeer je dan zo veel mogelijk te focussen op je vertaling. Je zal hierdoor zeker opdrachten kunnen mislopen, maar het komt de vertaling waarmee je bezig bent, niet tengoede als je om de haverklap de focus verliest. De Pomodoro Tracker is hiervoor heel handig.
4. Investeer in een vertaalprogramma en de juiste infrastructuur
Als je hoofdzakelijk technische, juridische of medische teksten vertaalt, is een goed vertaalprogramma een absolute must. Elk vertaalprogramma heeft een gratis proefperiode, zodat je kan uitproberen welk programma het best bij jou past. Maak hier zeker gebruik van.
Ook een ergonomische bureaustoel en een voldoende groot bureau (zodat je je papieren naslagwerken altijd binnen handbereik hebt) zijn een absolute must.
Als je daarnaast nog financiële ruimte hebt, is een tweede scherm zeker aan te bevelen. Op die manier kan je op het ene scherm werken en het andere voor je research en administratie gebruiken. Ook voor revisiejobs is dit bijzonder handig: op het ene scherm zet je de brontekst en op het andere de vertaling.
5. Kies een specialisatie die veel gevraagd wordt
Hoe kleiner de nichemarkt van jouw specialisatie, hoe beter. Wil je je bijv. toeleggen op technische teksten zoals ik, bepaal dan of je je vooral wilt richten op handleidingen en dergelijke of of je echt de ingenieurstoer wilt opgaan en je bijvoorbeeld wil specialiseren in (veel beter betaalde) patentvertalingen.
En zelfs binnen een vakgebied kan je nog verder specialiseren. Zo vertaal ik bijvoorbeeld liever geen handleidingen van transportbandinstallaties.
Ook voor juridische vertalers is die keuze zeer belangrijk: je laten beëdigen is zeker een optie, maar zorg ervoor dat je klanten vooral particulieren zijn en niet de overheid gezien de laattijdige betaaltermijnen en ondermaatse tarieven.
6. Schreeuw het van de daken
Als beëdigd vertaler is het zeer belangrijk dat de mensen jou weten te vinden. Een advertentie in een lokaal krantje, het laten vallen op de ouderraad of in de jeugdbeweging of bij andere activiteiten is de beste mond-tot-mondreclame die je je maar kan inbeelden.
Maar ook voor niet-beëdigde vertalers zoals ik is rondvertellen wat je doet zeer belangrijk. Zo ga ik zelf regelmatig naar netwerkbijeenkomsten met andere ondernemers, maar ook aan familie en vrienden vertel ik regelmatig wat ik aan het vertalen ben of wat ik meegemaakt heb.
7. Bepaal je absolute minimumprijs en houd je eraan
Vooral in het begin zullen veel vertaalbureaus proberen om iets van je tarief af te snoepen omdat je zogezegd nog maar beginner bent. Bedenk dan echter dat jij als beginner veel langer over een vertaling zal doen dan een ervaren vertaler. Kortom: als je ingaat op een lager tarief houd je nog minder over per uur.
Voorbeeldberekening: uitgaande dat je vertaalt vanuit een standaardtaal (Frans, Engels, Duits, eventueel ook Spaans en Italiaans) en je zou vertalen aan 0,08 €/bronwoord en je zou 2000 woorden per 8 uur durende werkdag halen, dan komt dit bruto neer op:
20 € /uur x 30-urige werkweek (*)= 600 euro per week
(*) Vertalen vergt een hoge concentratie, ik hou het geen 40 uur per week vol, bovendien komen er ook een heleboel onbetaalde activiteiten bij zoals offertes maken, administratie, boekhouding, planning opstellen, nalezen, …
2400 euro (4x 600 euro) lijkt misschien een mooi bedrag maar vergeet niet dat je als zelfstandige zelf voor alles moet instaan:
– de belastingen,
– de sociale lasten,
– je pensioenvoorzieningen,
– de benodigde investeringen en upgrades (vertaalprogramma, computer…),
– je vaste kosten (gas, water, licht),
– variabele kosten ( verplaatsingskosten, vakliteratuur, abonnementen, …).
Gemiddeld kun je stellen dat ongeveer 40% opgaat aan belastingen, sociale lasten en pensioenvoorzieningen. De andere kosten hangen volledig van af van hoe jij met je budget omspringt. Vergeet ook niet dat je bij ziekte er helemaal alleen voor staat – je hebt weliswaar ook recht op een uitkering bij arbeidsonbekwaamheid maar dat is niet voldoende – en op vakantiegeld of een eindejaarspremie van een baas hoef je ook niet te rekenen…
Conclusie: Bereken na de eerste opdrachten hoeveel je gemiddeld per uur verdient en maak op basis daarvan een berekening met hoeveel je uiteindelijk per maand netto wilt verdienen (of laat je daarvoor bijstaan door je boekhouder).
Besluit je toch om minder betaald werk aan te nemen — om bijvoorbeeld ervaring op te doen -, onthoud dan heel goed dat het bijzonder moeilijk is om je tarieven te verhogen.
Ik heb bij sommige bureaus mijn tarief pas na 7 jaar verhoogd, en ik ben hierdoor meer dan de helft van hen kwijtgespeeld. Het is dan misschien beter om als vrijwilligerswerk gratis te vertalen voor een organisatie waar jij achter staat.
8. 2000 woorden per dag
Een ervaren vertaler kan circa 3000 woorden (of meer) per dag vertalen (lees ook mijn blog rond vertaalsnelheid). Startende vertalers raad ik altijd aan om een maximum van 2000 woorden per dag voor ogen te houden, maar je zal zien dat dat de ene dag makkelijker gaat dan de andere.
Soms haal je dat een werkdag van 8 uur, maar vaker ga je ’s avonds nog moeten doorwerken. Dat is het risico van het vak. Ook mij gebeurt het af en toe nog dat ik een tekst verkeerd heb ingeschat (of niet grondig genoeg heb bekeken zoals wat ik in puntje 3 aangeef) en dat ik ’s avonds nog flink moet doorperen.
9. Sociale media zijn de bron bij uitstek voor beginnende vertalers
Dankzij de sociale media staan freelancevertalers veel steviger in hun schoenen dan vroeger. Toen ik in 2005 als zelfstandig vertaalster startte, moest ik het helemaal alleen uitzoeken en waarmaken. Het enige goede kanaal dat er al bestond, was Proz.com.
Ondertussen zijn er diverse facebookgroepen voor vertalers waarin kennis wordt gedeeld (en bijv. ook wordt gewaarschuwd voor malafide vertaalbureaus). Sommige groepen organiseren zelf events of ontmoetingsmomenten, zodat je ook in levende lijve kennismaakt met andere vertalers.
Sociale media zijn trouwens niet alleen een zeer krachtig communicatiekanaal, ze kunnen je ook aan opdrachten helpen.
10. Naslagwerken voor startende vertalers die ook bij ervaren vertalers geliefd zijn
Het spreekt voor zich dat je vertalende woordenboeken moet hebben. Dit kan zowel in de online versie zijn als een papieren versie. Online abonnementen worden steeds geüpdatet. Dat is de reden waarom ik de Dikke Van Dale als online abonnement heb genomen. De verklarende woordenboeken in de vreemde talen heb je waarschijnlijk nog van je studies in de papieren versie, maar sommige zijn ondertussen ook gratis online beschikbaar (bijv. Duden en Larousse). Andere handige naslagwerken die ik elke startende vertaler die bij mij coaching volgt, aanbeveel, zijn:
– Het Prisma voorzetselwoordenboek,
– Leestekens Onze Taal (deze komt pas op 1 augustus uit en is mijn laatste aanwinst).
Andere online bronnen die ik ook vaak gebruik, zijn:
– IATE
– EUR-LEX
– Taaladvies
– Woordenlijst.org (Groene Boekje),
– Spellingssite (het voormalige Witte Boekje),
– Algemene Nederlandse Spraakkunst
– Synoniemen.net
– Het combinatiewoordenboek van Piet de Kleijn,
Wil je meer tips op maat? Schrijf je dan in voor de coachingsformule #ikbenervoorjou.
Recente Reacties