Onlangs moest ik een prijsofferte maken voor vertaling voor een gemeentebestuur. Ondanks het feit dat een collega-vertaler mij had aanbevolen, kozen ze toch voor de goedkoopste oplossing. Nu kan ik mij inbeelden dat gemeentebesturen het geld niet voor het rapen hebben en dat de prijs inderdaad doorslaggevend is. Maar het is veel waarschijnlijker dat ze gewoon niet weten hoe de juiste vertaalpartner te kiezen, of ruimer gesteld, wat er allemaal bij vertalen komt kijken.

Een ‘goede’ prijs

In mijn artikelen een Prijs per woord en een Een marktconforme prijs voor vertalingen leg ik al heel uitvoerig uit wat er in de prijs vervat zit, of beter gezegd wat u niet krijgt bij een spotgoedkope prijs. Toch voeren heel veel grote vertaalbureaus een ware prijzenoorlog. Zo kreeg ik deze week te horen dat mijn offerte voor de vertaling van juridische contracten drie keer zo hoog was als de prijs die de klant had gekregen bij drie diverse vertaalbureaus. De eerste vraag die ik mij stelde was:
– Wordt dit wel vertaald door een juridische vertaler, en zo ja, welke juridische vertaler acht zichzelf zo laag dat hij vertaalt voor de prijs van een poetsvrouw?
– Is hier wel een revisieronde voorzien (bij ISO-gecertificeerde bureaus is dat zelfs een verplichting, zie hiervoor mijn artikel: Vertaalbureau met ISO-certificaat, een meerwaarde of niet?)? Zo ja dan verdient de vertaler zelfs nog minder dan een poetsvrouw ofwel gaat het slechts om een machinale kwaliteitscontrole (zijn alle zinnen vertaald, komt elk cijfer uit de brontekst ook voor in de vertaling, …).

Dergelijke achtergrondinformatie is cruciaal om een juiste keuze te maken: bent u bijvoorbeeld zelf een advocaat en bent u de twee talen (bron- en doeltaal) voldoende machtig, dan kunt u besluiten om de revisie zelf voor uw rekening te nemen (maar zelfs in dat geval zou de prijs nooit onder 0,10 €/bronwoord mogen liggen – dat komt ruw geschat neer op ongeveer de helft van het uurloon van een advocaat).

Eigenlijk raad ik iedereen aan om de eerste keer dat hij met een vertaalbureau of freelancevertaler samenwerkt, de vertaling te laten controleren door een moedertaalspreker. Alleen zo weet u echt wat voor vlees u in de kuip hebt.

Hebt u slechts een beperkt budget, hou er dan rekening mee dat dat ook een impact zal (kunnen) hebben op de kwaliteit. Bedenk daarom best bij het bepalen van de budgetten hoe belangrijk correcte communicatie voor u is: wat is de impact van een foute vertaling op uw imago?

 

Een vertaler is een ondernemer

Het klinkt misschien wat raar in deze uiteenzetting, maar om een goed beeld te krijgen van het probleem op de markt, moet ik toch ook even wijzen op de ondernemersskills van een zelfstandig vertaler. Een vertaler die voor u vertaalt voor minder dan 0,10 cent per woord (of voor minder dan 0,13 cent per woord inclusief revisie), is niet bepaald het toonbeeld van een goede ondernemer.

Een ondernemend zelfstandig vertaler moet immers marge incalculeren voor investeringen en bijscholing, en dat kan hij voor dergelijke prijzen gewoonweg niet. Een professioneel vertaalprogramma kost algauw 500 euro, een upgrade nog altijd 200 euro. Dit jaar heb ik voor zo’n 350 euro aan opleidingen gevolgd en ook een website, marketing, netwerken, deelname aan beurzen en conferenties kosten geld.

Tip: het is geen alleszeggende maatstaf, maar het is kan wel nuttig zijn als u aan uw freelancevertaler vraagt met welk vertaalprogramma hij werkt. Heeft de vertaler het bijv. over Trados Studio 2011, dan is zijn software behoorlijk achterhaald. 

En als u deze achtergrondweetjes in het achterhoofd houdt en er rekening mee houdt dat vertaalbureaus personeel en overheadkosten hebben, dan zouden hun prijzen hoger moeten liggen dan die van freelancevertalers. Maar niets is minder waar. Zij duiken er nog fors onder.

Toen ik begon als zelfstandige, dacht ik dat dit – het feit dat ik geen overheadkosten heb en dus goedkoper ben dan vertaalbureaus – mijn USP zou worden, maar ik ben van een kouwe kermis thuisgekomen: van de prijzen waaraan sommige bureaus offreren, kan ik gewoonweg niet leven.

Snelheid

Sommige klanten bedenken zich ook niet hoeveel tijd in beslag neemt. Een professionele vertaler vertaalt gemiddeld ongeveer 10 pagina’s per dag (2500 à 3000 woorden). Dit is echter slechts een gemiddelde, aangezien de ene tekst de andere niet is. Zo heb ik onlangs een vertaling voor een bouwbedrijf gedaan die mij ruim het dubbele van de tijd heeft gekost omdat ik letterlijk elk woord moest opzoeken, moest zien te interpreteren in de context en daarna nog eens moest dubbelchecken en voor sommige termen zelfs de hulp van mijn Franstalige collega moest inroepen.

Maar naast de moeilijkheidsgraad van de tekst, spelen er nog andere factoren een rol:

• Gaat het om een (slecht) ingescand pdf-bestand of een Powerpoint met onbewerkbare afbeeldingen?
• Moet er eerst een terminologielijst of referentiemateriaal worden doorgenomen?
• …

Hebt u een vertaling van 20 pagina’s de volgende dag al nodig, bedenk dan eens of u zelf 20 pagina’s geconcentreerd kunt lezen op één dag.

Een vertaler die beweert dat hij standaard 4000 woorden per dag vertaalt, werkt ofwel dag en nacht, ofwel is hij een supermens. Er zijn dagen dat ik dat volume ook haal, maar dan meestal met hulpmiddelen zoals spraakherkenningssoftware. Maar meerdere dagen na elkaar dat tempo volhouden, is gewoon niet haalbaar, of moet ik zeggen “niet menselijk”? Want inderdaad, een vertaler die er machinevertaalsoftware à la Google Translate op loslaat, die haalt dat natuurlijk met gemak.

Expertise

Een puntje dat ik helemaal in het begin al heb aangekaart, is expertise. Ikzelf ben gespecialiseerd in technische vertalingen vanuit het Duits en het Frans naar het Nederlands. Aan echt juridische of financiële vertalingen waag ik mij in geen geval. Daar heb ik andere collega’s voor die daarin uitblinken. Wanneer u voor een vertaalbureau kiest, is het veel moeilijker om te achterhalen of u de juiste vertaler krijgt, maar onmogelijk is het niet: vraag (online) referentiemateriaal of vraag naar de ervaring van de vertaler die het vertaalbureau aan u wil toewijzen. Of vraag om een korte testvertaling (max. 300 woorden). Let ook op voor vertaalbureaus die overal “ja hoor dat is geen probleem” op antwoorden (lees hierover meer in mijn blog: De geloofwaardigheid van “Wij kunnen alles”)

En ik herhaal het nogmaals: laat de kwaliteit beoordelen door iemand die deze doeltaal als moedertaal heeft en liefst ook in die materie ervaring heeft (klant, collega, leverancier, …).

Vragen naar referenties of een voorbeeldtekst in uw vakgebied kan nooit kwaad. Zo ziet u meteen of de vertaler:

1. Inderdaad ervaring heeft in uw vakgebied;
2. Zijn stijl u ligt;
3. Hij effectief kan vertalen (zou niet de eerste keer zijn dat iemand zich als vertaler profileert op de markt, gewoon omdat hij “3 maanden in het buitenland heeft gewoond’ of “veel anderstalige vrienden heeft”).

Een aantal van referenties kunt u bijvoorbeeld makkelijk op mijn website terugvinden, maar ik geef per e-mail graag meer specifieke voorbeelden uit mijn portfolio.

Andere artikels van collega’s die met dezelfde frustraties kampen:

• Idiote tarieven, idiote verwachtingen (Anouschka Schutte)
• Freelance vertaler of vertaalbureau: wie levert de beste vertaling? (Nicky Wijns)