Afgelopen zaterdag eindigde de tweede editie van de Week van het Nederlands, en dat was voor mij meteen de aanzet om jullie even heel diep mee te nemen in mijn wereld. Daarom heb ik voor jullie de afgelopen twee weken taalissues uit mijn dagelijkse praktijk verzameld die jullie hopelijk even doen stilstaan bij wat er allemaal bij vertalingen naar het Nederlands komt kijken…
Vertaaldilemma’s
Wie dacht dat vertalen gewoon betekent alles opzoeken is in woordenboeken en eventueel op internet, heeft het mis. Elke vertaler komt dagelijks wel een of meer hersenbrekers tegen die hem soms zelfs ’s nachts uit zijn slaap houden. Deze week kreeg een collega-vertaalster bijvoorbeeld te maken met het Franse ‘toque-oeuf‘.
Hoe heet zo’n ding in het Nederlands? Ik wist niet eens dat het bestond…
Zelf kwam ik in een Duitse tekst over wandeltochten de uitdrukking ‘über Stock und Stein‘ tegen. Ik wist wel wat het betekende, maar hoe zeg je dat mooi in een commercieel getinte tekst? Ik heb er uiteindelijk ‘door dik en dun’ van gemaakt.
Daarnaast zijn bepaalde termen gewoon heel moeilijk te vertalen omdat ze niet door iedereen hetzelfde geïnterpreteerd worden. Zo kwam ik in een Frans breimagazine ‘un gilet‘ tegen. Misschien zegt u spontaan ook ‘gilet’, maar het is net zo goed mogelijk dat een gilet voor u is wat u in een driedelig pak onder een colbert draagt, zoals de Dikke Van Dale het ook definieert. Uit veiligheidsoverwegingen heb ik er ‘vest’ van gemaakt. Maar dan komen we bij het tweede euvel… Is het nu ‘het vest’ of ‘de vest’? Ga zelf maar even kijken in het online Groene Boekje op www.woordenlijst.org!
En in hetzelfde Franse breimagazine hebben ze het ook over ‘bottines’. Is dat wel goed Nederlands? Wel, dat hangt volgens Van Dale af van hoe het eruitziet. Dit is wat iemand aan de Wiki-versie (*) van de Dikke Van Dale heeft toegevoegd en wat door Van Dale is goedgekeurd.
Spellingseuvels
En als u denkt dat ik, die de hele dag met haar neus in de Nederlandse taal zit, de spelling perfect beheerst, hebt u het mis. Ook ik moet regelmatig iets opzoeken. Daarvoor gebruik ik het online Groene Boekje (officiële spelling) en de website Spelling.nu (de witte of officieuze spelling). Die laatste is bijvoorbeeld heel handig voor landsnamen zoals Marrakesj / Marrakech / Marrakesh…
En daarnaast is er ook nog Taaladvies.net waar u bijvoorbeeld het verschil in betekenis kunt opzoeken tussen ‘zoveel’ en zo veel’ (klik hier als u direct naar de vraag wilt gaan), maar ook de Taaltelefoon, VRT Taalnet en de taaladvieswebsite van Onze Taal zijn handig (ga bijvoorbeeld maar eens kijken waar u het €-teken moet plaatsen, voor of na het bedrag…).
Lokalisering
Zoals ik in mijn blog ‘Opiniestuk: Wat moet u onthouden uit het boek Taal is business‘ schreef, is lokalisering van cruciaal belang tijdens het vertalen. Dat merkte ik ook weer in het breimagazine waarin verwezen werd naar een Franse, komische skifilm met de titel ‘Tout Schuss‘.
Ook al heeft de film ook in de Belgische filmzalen gedraaid, het valt te betwijfelen of de breifanaten hem gezien zullen hebben, dus daarvoor moest een andere oplossing gezocht worden. Uiteindelijk werd het ‘Sneeuwpret’, hiermee ging wel een deeltje van het Frans verloren, maar soms is het nu eenmaal niet mogelijk (op korte termijn) een gelijkwaardig equivalent te bedenken.
Een ander lokaliseringsprobleem stelde zich afgelopen maandag: in een vertaling van een hotelketen stond dat de aanbieding gold voor ‘Midweek-Gäste‘ en daaronder ‘Aufenthalte von Sonntag bis Donnerstag‘. Nu bleek na navraag dat voor deze hotelketen – en zij zijn blijkbaar niet de enige in hun sector, aldus collega’s en vakantieparkbezoekers – een midweek kan starten op zondag. Het was nogal duidelijk dat ik dit anders moest vertalen, want anders zou geen enkele vakantieganger al op zondag bij hen een ‘midweek’ boeken…
Tip: Als jullie dit bericht met z’n allen delen, liken, laat ik jullie in mijn volgende blog even mee grasduinen in mijn woordenboeken en online hulpmateriaal… Wie weet zit er ook voor u iets nuttigs bij!
(*) Van Dale Wiki is een functie in de online Van Dale-woordenboek waarbij je zelf woorden of betekenissen kan toevoegen. Zo heb ik gisteravond nog ‘watergevaarlijke stoffen’ ingediend voor goedkeuring.
Els Peleman
EP Vertalingen
Recente Reacties