Starten als zelfstandig vertaler: werken voor eindklanten (4)
Een lange en mooie toekomst als zelfstandig vertaler in tijden van AI en machinevertalingen een utopie? Neen. Absoluut niet. Een fluitje van een cent? Verre van. Maar het kan zeker. En je bent broodnodig!
Zelfkennis is het begin van alles.
Eindklanten zijn in tegenstelling tot vertaalbureaus niet zo makkelijk te vinden. Tuurlijk, er zijn bedrijven genoeg, maar zijn het ook jouw klanten? Is het jouw doelgroep? Het definiëren van je doelgroep zal je zoektocht naar eindklanten een heel pak vereenvoudigen, maar dat bepalen kost tijd. En zelfkennis. En dat laatste komt niet vanzelf. Integendeel...
- Je moet eerst weten waar je goed in bent.
- Is er voldoende vraag naar dit soort vertalingen of is het aanbod groter dan de vraag?
- Hoe ga je je specialisatie, je expertise aantonen?
- Hoe ga je je kennis bijschaven en op peil houden?
- Hoe presenteer je je naar je doelgroep? Wat onderscheidt jou?
Dit klinkt misschien logisch maar het is oh zo moeilijk. Het vergt echt tijd om dit voor jezelf op een rijtje te zetten, geloof me. Je moet echt 'inchecken' bij jezelf en eerlijk zijn naar jezelf toe: Wie ben jij? Wat zijn jouw waarden? Wat vind jij belangrijk?
Zodra je alles duidelijk op een rijtje hebt en leeft 'vanuit je binnenste', zal je zien dat het allemaal veel makkelijker gaat. Je voelt meteen wanneer iets niet goed voelt.
Let op: "veel makkelijker' wil niet zeggen dat het vanzelf gaat! Je moet nog altijd zelf aan de bak, maar ik merk echt dat door mijn eigen waarden en normen na te leven - en die ook echt 'uit te stralen' - de juiste klanten mij weten te vinden. Ik word zelden tot nooit gecontacteerd door klanten waar ik geen goed gevoel bij heb (die bijv. het onderste uit de kan willen), ik krijg geen vragen voor dumpingprijzen. En als ik gevraagd word om te werken met machinevertalingen, dan zit daar altijd een verhaal achter waarin ik mij kan vinden (bijv. een meertalige website vertrekt vaak noodgedwongen van een platform dat met automatische vertalingen werkt).
Je eindklanten definiëren
Ben je geïnteresseerd in de juridische wereld? Dan weet je al meteen waar je je op moet richten: advocatenkantoren, rechtbanken, notarissen… Maar merk je dat er nog heel veel concullega’s zijn die in dezelfde vijver vissen? Ga je dan verder specialiseren. Zo ken ik iemand die gespecialiseerd is in erfrecht en familierecht. En zelfs als je merkt dat er maar weinig vertalers zijn met jouw talencombinatie, kan je je specialiseren als je een bijzondere passie hebt voor een bepaalde tak op voorwaarde dat er ook werk in is.
Maar het kan net zo goed zijn dat je je met een exotischere talencombinatie net zo ruim mogelijk oriënteert. Bepaal dan wel minstens hoofdspecialisatie, bijv. juridisch en beëdigd, of financieel,…Zeggen dat je alles kan, klinkt niet erg geloofwaardig…
Weet je nog helemaal niet wat je ligt of heb je niet meteen een specialisatie die eruitspringt? Begin dan ruim en zie wat het brengt. Toen ik afstudeerde – ik ben gedelibereerd voor technische vertalingen Duits-Nederlands – had ik nooit kunnen denken dat ik een vertaalbureau zou runnen dat gespecialiseerd is in technische vertalingen. En toch ben ik erin gerold door mijn jobs als inhousevertaler in technisch georiënteerde bedrijven. Ik merkte dat ik er aanleg voor had, dat ik graag sec maar vooral superduidelijk vertaal.
Financiële zekerheid
Als je besluit om je meteen op het duurzame cliënteel, de eindklanten, te richten, raad ik je aan om eerst nog even thuis te blijven wonen en/of te starten in bijberoep. Zo heb je rustig de tijd om je klantengroep op te bouwen zonder de stress of je wel voldoende verdient om rond te komen. Vanuit die positie zal je ook minder geneigd zijn om je waarden overboord te gooien omdat er brood op tafel moet komen.
De leukste klanten, maar ook de meest veeleisende
Terwijl je in onderaanneming, als je werkt voor vertaalbureaus, slechts een schakel in het geheel bent, ben jebij eindklanten degene die het proces van A tot Z in goede banen moet leiden. Dat betekent naast de klanten attent maken op jouw diensten:
- offertes maken,
- onderhandelingen en toelichting geven(*),
- het project inplannen en voorbereiden,
- collega voor revisie zoeken,
- vertaling maken,
- gereviseerde versie finaliseren, eventueel sparren met revisor over bepaalde punten,
- het finale bestand doorlopen om te kijken of er niets over het hoofd is gezien,
- de vertaling leveren met eventuele opmerkingen,
- dienst-na-verkoop verzorgen: feedback verwerken, final proof verzorgen, klachten behandelen,
- factuur maken,
- factuur opvolgen en aanmaningen sturen,
- je boekhouding regelen en monitoren(**).
Daarnaast zijn er ook nog een heleboel taken die je als onderaannemer niet hebt, maar wel nodig zijn als je directe klanten wil: marketing, netwerken, sociale media,…
Dit is een hele boterham, maar ik kan je uit ervaring vertellen dat het enorm veel voldoening geeft om met deze groep te werken. Bovendien maken al deze taken je werkdag gevarieerd. Ze zorgen ervoor dat je niet de hele dag met je neus boven de woorden blijft hangen en houden je scherp.
En geloof me, even iets anders kunnen doen is mooi meegenomen als je met een lastige vertaalklus te maken hebt…
(*) Je zal merken dat veel eindklanten weinig tot geen benul hebben van wat er bij vertalen komt kijken. Elk vertaalproject vergt een andere aanpak: een websitevertaling in Excel is iets helemaal anders dan een handleiding of een pdf-bestand vertalen.
(**) Zelfs als je besluit om je boekhouding volledig uit te besteden aan een boekhouder, is het aan jou als ondernemer om je cijfers op te volgen: verdien ik voldoende, welke klanten zijn rendabel, welke niet, welke investeringen zijn nodig en op welke termijn zijn die haalbaar...
De aanhouder wint
Nieuwe klanten vinden vraagt veel geduld en doorzetting: je moet hen aanschrijven en triggeren. Corinne McKay gaf in haar webinar Fearless Direct Client Marketing aan dat je na ongeveer 25 uur werken of circa 100 warme e-mails of 10 pitches één nieuwe klant/opdracht mag verwachten.
Als je een werkdag hebt van 8 uur maar je hebt maar voor 2 uur werk, dan zijn die andere zes uur om klanten te zoeken.
Een goede Linkedin-pagina kan zeker ook helpen, net als een website, maar met dat laatste zou ik wachten tot je echt weet waar je heen wilt met je zaak, wat je wilt uitstralen.
Nieuwe klanten vinden is ook iets wat je continu moet blijven doen. Zelfs al denk je dat je voldoende werk/klanten hebt, blijf nieuwe klanten aanschrijven, want het zou zomaar eens kunnen dat jouw klant ineens een andere weg inslaat en jou niet meer nodig heeft. Of jouw contactpersoon gaat met pensioen of neemt ontslag, zoals bij twee van mijn vaste klanten tegelijkertijd het geval was…
En ik kan je verzekeren dat het geen pretje is als twee van je grootste klanten ervantussen vallen en twee andere even geen vertaalwerk hebben wegens een sputterende economie of een andere reden.
De toekomst van een zelfstandig vertaler
Naar mijn gevoel is het noodzakelijk dat je je sowieso op eindklanten richt. Terwijl je vroeger nog kon leven van werken voor vertaalbureaus, is dat nu steeds minder het geval…Ik volg Corinne McKay volledig in haar standpunt dat middelmatige vertalers die nu lekker comfortabel werken voor middelmatige vertaalbureaus, gedwongen zullen worden een extra job te zoeken of een compleet ander pad zullen moeten inslaan.
Toen ik in 2005 startte, begon ik voor € 0,08/woord voor vertaalbureaus te werken. Vrij snel werd dat € 0,09. Dat tarief heb ik jarenlang aangehouden tot ik stapsgewijs ben overgestapt op € 0,10. Nieuwe vertaalbureaus kregen standaard mijn nieuwe prijs, bij oude bureaus probeerde ik stelselmatig de verhoging erdoor te krijgen, het laatste bureau in 2015. Consequentie: sinds ik ben opgetrokken tot € 0,10, ben ik heel veel bureaus verloren als klant.
Veel Belgische en buitenlandse bureaus zijn nog altijd niet bereid om meer dan € 0,09 te betalen voor vertaalwerk, zelfs niet voor ervaren en/of gespecialiseerde vertalers. Sinds een aantal jaar werk ik voor € 0,11 à € 0,13 voor een handvol vertaalbureaus, hoger gaan zou inhouden dat ik de deur definitief achter me dichttrek.
Gezien de prijsstijgingen waarmee we allemaal geconfronteerd worden, is het niet meer dan logisch dat jij, net zoals alle andere ondernemers, je prijzen verhoogt, dat je minstens € 0,13 zou krijgen.
De enige manier om toch je boterham te blijven verdienen met werk in onderaanneming (let op: ik veroordeel je niet als je alleen voor vertaalbureaus werkt, dat is ieder zijn keuze, je zal er vast wel je redenen voor hebben), is om sneller te gaan werken, meer woorden per uur te draaien, zonder je work-lifebalance in gevaar te brengen.
In mijn blog 'Hoe lang duurt een vertaling?' geef ik hierover al wat tips, maar voor echt een concrete werkmethode, afgestemd op jouw doelgroep en jouw infrastructuur, raad ik je aan om mijn coaching te volgen. Dan gaan we daarmee heel concreet aan de slag.
Om deze reeks rond starten als zelfstandig vertaler af te sluiten, wil ik nog even dit benadrukken…
Jij bent een ondernemer. Jij bepaalt de prijs en de betalingsvoorwaarden, niet het vertaalbureau en liefst ook niet je eindklant. Vertaalbureaus en eindklanten die proberen af te pingelen, ben je liever kwijt dan rijk.
