Is DeepL beter dan Google Translate?

Er is heel veel te doen rondom digitalisering en artificiële intelligentie: er zijn apps die je bloedsuikerspiegel meten, robots die eenzame ouderen gezelschap houden, … En er zijn tools en applicaties die voor jou vertalen. Google Translate is ongetwijfeld de bekendste, maar ondertussen zijn er ook: DeepL, DeepLPro en niet te vergeten ChatGPT en consoorten. Veel mensen denken nu dat vertalers overbodig worden, dat de computers het gaan overnemen, maar niets is minder waar. Net zoals er nog steeds dokters nodig zijn om de bloedsuikerspiegelresultaten te analyseren, verpleegkundigen om eens echt te luisteren naar wat ouderen hebben en ook actie te ondernemen. In deze blog neem ik je mee in de wereld van vertalingen en machinevertalingen.

Waarvoor kan je vertaalmachines gebruiken?

Vertaalmachines zijn, zoals ook Frieda Steurs in haar boek Taal is Business zegt, uitstekend geschikt voor massavertalingen tegen een onmenselijk tempo , bijv. voor eBay, beoordelingen op Booking.com, Amazon,… Zo zijn ook de reviews op de website van Airbnb met een vertaalmachine vertaald. Ook als je even snel iets wil opzoeken om een idee te krijgen van wat er bedoeld wordt, is DeepL of Google Translate een makkelijke en snelle oplossing.

Ook van teksten met een vast stramien wordt al jaren (mijn eerste blog hierover dateert van 2017) gezegd dat vertaalmachines de markt zullen overnemen. Handleidingen worden hierbij vaak als voorbeeld genoemd, want die zijn immers altijd dezelfde manier opgebouwd. Toch is niets minder waar. Elke handleiding heeft zijn finesses, zijn nuances en vaak zitten er ook innovatieve dingen in, waar zelfs nog geen vertaling voor bestaat.

Een stuk tekst dat in elke handleiding terugkomt, zijn de veiligheidsvoorschriften met de bijbehorende symbolen. In de vertaling van een handleiding voor een ‘zwenkbare werkkooi’ – dat is de benaming die de fabrikant van een hoogtewerkersplatform hanteerde in het Nederlands – ging DeepL al meteen bij de titel van dit hoofdstuk de fout in:

De vertaling van de veiligheidsinstructies was over het algemeen van een matige kwaliteit, maar er zaten toch wel een aantal frappante fouten in:

• Cruciale informatie ontbrak: unmittelbar drohendes Risiko en möglicherweise drohendes Risiko werden ‘onmiddellijk gevaar’ en ‘mogelijk risico’. In beide gevallen werd het feit dat het ‘dreigend’ niet vertaald, iets wat toch wel belangrijk is omdat om ‘dreigende situaties’ gaat. Bovendien vertaalt hij Risiko twee keer anders (consistent vertalen is voor handleidingen soms van cruciaal belang).
• Foute vertalingen: Grundlegende Sicherheitshinweise zijn absoluut geen ‘algemene veiligheidsinstructies’ maar fundamentele veiligheidsinstructies. Wichtige grundlegende Informationen is ook zeker geen ‘belangrijk basische informatie’.
• DeepL gaat altijd via het Engels – vandaar dat  grundlegende  ‘basische’ wordt, en als de vertaalmachine het even niet weet, houdt hij gewoon het Engels:

Gefahr von Körperverletzungen - een zeer gebruikelijk uitdrukking - wordt vertaald als ‘gevaar van injury tot voorzichten’ en Sicherheitseinrichtingen ‘Veiligheid devices’. 

Opzoeken en even verder nadenken kan een machine dus ook niet. Een vertaalmachine kijkt ook niet naar referentiemateriaal: in het geval van ‘Arbeitsplattform Schwenkbar’ had hij in het referentiemateriaal – en de titel van het document – kunnen zien dat de klant ‘zwenkbare werkkooi’ als term gebruikt. Nu zou u kunnen stellen dat een menselijke revisieronde dit probleem met een Zoeken en vervangen heel eenvoudig kan oplossen, maar niets is minder waar, want: 

Van toestelbeschrijvingen bakt DeepL niet veel

Zoals wat ik hierboven al aangaf, houdt hij geen rekening met specifieke – bijvoorbeeld door de klant opgegeven – terminologie, maar hij doet wel meer fout:

a) Omdat DeepL niet kan interpreteren

Duitse brontekst : Es ist daher nötig, dass man für die potenziellen Gefahren, die mit der Benutzung der Arbeitsplattform  verbunden sind, immer sensibler wird.

Het staat buiten kijf dat DeepL een pak beter is dan Google Translate. Als DeepL een vertaling niet weet, dan ‘gokt’ het, en soms zijn deze gokken best goed – vermoedelijk omdat bij DeepL de kwaliteit van de data beter gecontroleerd is – , maar ‘best goed’ wil nog altijd niet zeggen dat het echt 100% juist is. 



Ook al is het resultaat in sommige gevallen best indrukwekkend, de kwaliteit kan absoluut niet tippen aan de kwaliteit van een professionele menselijke vertaler, of zoals uit een onderzoek van Lemonde (*) bleek:

In dit geval ging het om een heel eenvoudige handleiding voor een werkkooi, maar ik zou de kwaliteit zeker nog niet “behoorlijk” durven noemen. Iets wat bepaalde vertaalbureaus die machinevertalingen promoten en ook aan hun klanten aanbieden, wel durven doen. Ik hou mijn hart vast bij wat hij doet met supertechnische vertalingen of nieuwe technieken en uitvindingen waarvoor nog geen vertaling bestaat…

En neen, het ligt niet aan het Duits, bij een vertaling vanuit het Frans naar het Nederlands van een armspiertoestel en een fiets waren de resultaten ronduit lachwekkend.

Let op: het gebruik van DeepL is niet zonder risico! 

Ook al is het gebruik van Google Translate en DeepL heel voor de hand liggend, denk toch eerst even goed na, want alles wat je hierin opzoekt, wordt op het internet gegooid en is – voor wie goed zoekt – toegankelijk! Een Noors bedrijf verbiedt zijn medewerkers om dingen online te laten vertalen, precies omdat ze online vertrouwelijke informatie hebben teruggevonden!(**)

En gelukkig zijn er meerdere bedrijven – en gelukkig ook vertaalbureaus – die hun teksten niet zo maar te grabbel gooien!