Starten als zelfstandig vertaler: ga ik wel werk vinden? (1)

Je passie is vertalen. Je houdt ervan in stilte en volledig autonoom te werken. Alleen je eigen agenda volgen, naar niemand hoeven luisteren – nou ja, behalve je klanten dan. Kortom, je wil zelfstandig vertaler worden, maar door alle verhalen ben je heel erg huiverig om de stap te zetten. Is er nog wel toekomst voor freelancevertalers? Ik begrijp die terughoudendheid zeer goed. Het is echt wel meer dan ‘graag met taal bezig zijn’. Je moet klanten zien te vinden en die aan je binden. En dat is tegenwoordig een heel pak moeilijker dan toen ik begon… En toch, toch zou ik je je droomjob niet durven ontnemen. Er is echt nog wel toekomst voor jou.

Welke talen bied je aan en welke zijn je specialisaties? Dat is een cruciale vraag om de rest van je ondernemingsplan te bepalen. Stel, je vertaalt graag creatieve teksten van het Engels naar het Nederlands. Ik denk dan bijvoorbeeld aan beschrijvingen van toeristische trekpleisters en vakanties, algemene persberichten of misschien zelfs literatuur… Dan ga je het geheid heel moeilijk krijgen. Als je er nog een andere – beter betalende – specialisatie bijneemt, wordt het financieel al een pak makkelijker.

Hoe komt dat? Wel, er zijn tig freelancevertalers Engels-Nederlands en die vissen allemaal in dezelfde vijver. De meesten vertalen graag algemene, creatieve en toeristische teksten, maar ik hoor steeds vaker dat deze groep vertalers er een andere job bij neemt of iets helemaal anders gaat doen…

Je zou kunnen overwegen om transcreatie en/of copywriting aan te bieden. Dan heb je sowieso een streep voor op de anderen. Let wel: stap hier niet in zonder de nodige voorbereiding en opleidingen. Ligt het je niet, begin er dan ook niet aan, want als je hier geen passie/aanleg voor hebt, dan zal dit zich sowieso weerspiegelen in je werk.

Ook PEMT is een optie, maar hier geldt naast opleiding ook dat je zeer sterk in je schoenen moet staan en je niet in de valkuil van de vertaalbureaus mag trappen die deze tak uitbuiten. Bepaal zeer goed je voorwaarden en houd je daaraan.

Ook voor andere courante talen raad ik specialiseren aan. De vijver ‘algemene’ vertalers is voor alle talen bijzonder groot. Je daarvan onderscheiden is niet zo eenvoudig, zeker niet als starter. Ik vertaal vanuit het Frans en het Duits en doe ook heel graag toeristische teksten en meer creatievere vertalingen, maar dat is niet mijn corebusiness: ik vertaal hoofdzakelijk technische teksten. De meer creatieve teksten zijn slechts een fractie van mijn omzet.

Ik ken freelancevertalers Frans-Nederlands en Nederlands-Frans die naast creatieve vertalingen bijvoorbeeld nog juridisch, medisch, technisch, financieel vertalen. Je kan ook besluiten om er een andere job naast te doen. Tolken of lesgeven bijvoorbeeld. Maar ik ken ook collega’s die dansles geven of artistiek bezig zijn.

Eén ding is zeker: als je van of naar het Frans, Engels, Nederlands vertaalt, bepaal dan zeer goed de richting die je uit wil, welke specialisaties jou liggen. Voor Duits-Nederlands vind ik het iets lastiger te bepalen. Mijn gevoel is dat hier meer ruimte is voor nieuwe vertalers omdat niet velen deze taalrichting kiezen. Ik zou zelfs durven spreken van een schaarste… Ook omgekeerd trouwens: voor Nederlands-Duits ben ik bijvoorbeeld nog steeds op zoek naar goede (technische) vertalers. Wil je je toch focussen op het creatieve werk, geldt ook hier: verdiep je in transcreatie en/of copywriting.

Heb je een meer exotischere taal in je talenpakket, dan is het helemaal anders. Hier is het beter om je eerst zo wijd mogelijk te oriënteren en pas daarna te bepalen in welke sector er voldoende werk is. Voor Turks, Marokkaans, Russisch en Oekraïens is je laten beëdigen zeker een interessante piste als je besluit juridische vertalingen te doen.

Je kan uiteraard zelfstandig vertaler worden na een job in een andere sector. Dat is misschien zelfs wel een plus, omdat je dan al je ervaring en expertise meebrengt en je al wat meer maturiteit hebt: je zal je minder makkelijk laten overrompelen door vertaalbureaus die je iets proberen wijs te maken. Toch zou ik je aanbevelen om een vertaalopleiding te volgen aan een hogeschool of universiteit. Vertalen als freelancevertaler is echt iets anders dan vertalen in een bedrijf als inhousevertaler. Op de website van universiteiten kan je hier heel wat info over vinden. De ITV Hogeschool voor Tolken en Vertaler in Utrecht en de Vertalersacademie van de Zuyd Hogeschool in Maastricht staan hoog aangeschreven bij zij-instromers.

Lees zeker ook deel 2 en 3 rond werken als zelfstandig vertaler