Starten als zelfstandig vertaler: verhoog je slaagkansen! (1)

Je passie is vertalen. Je houdt ervan in stilte en volledig zelfstandig te werken, geheel je eigen agenda te bepalen en naar niemand te hoeven luisteren, nou ja, behalve je klanten dan. Maar door alle verhalen ben je heel erg huiverig om de stap te zetten... Is er nog wel toekomst voor zzp vertalers? Ik begrijp die terughoudendheid zeer goed. Zelfstandig vertalen is echt wel meer dan ‘graag met taal bezig zijn’. Je moet klanten zien te vinden en die aan je binden. En dat is tegenwoordig een heel pak moeilijker dan toen ik begon… En toch, toch zou ik je je droomjob niet durven ontnemen. Er is echt nog wel toekomst voor jou.

Geen erkend beroep

Om zelfstandig vertaler te worden heb je geen erkenning, vergunning of wat dan ook nodig. In principe kan iedereen vertaler worden. Dit klinkt misschien als een groot voordeel maar dat is het niet. Dat maakt dat er heel veel ‘hobby’-vertalers zijn die niet de juiste opleiding hebben, toch hun kans wagen. Terwijl jij met een vertaalopleiding de nodige vaardigheden en skills hebt aangeleerd om op hoger niveau te kunnen vertalen, in dezelfde vijver moet vissen. Voeg daar nog eens de perceptie rond AI en vertalen aan toe en je begrijpt hoe moeilijk het is om het te maken als zelfstandig vertaler. En toch… Het kan echt wel.



Hoe kan je jouw slaagkansen op een succesvolle carrière als freelance vertaler verhogen?

Welke talen bied je aan en welke zijn je specialisaties? Dat zijn cruciale vragen voor je toekomst. Stel, je vertaalt graag creatieve teksten van het Engels naar het Nederlands. Ik denk dan bijvoorbeeld aan beschrijvingen van toeristische trekpleisters en vakanties, algemene persberichten of misschien zelfs literatuur… Dan ga je het geheid heel moeilijk krijgen.

Je zou kunnen overwegen om transcreatie en/of copywriting aan te bieden. Dan heb je sowieso een streep voor op de anderen. Maar ook hier geldt: stap hier niet in zonder de degelijke scholing. Je moet echt wel boven de middenmoot uitsteken. Ligt het je niet, begin er dan ook niet aan, want als je hier geen passie/aanleg voor hebt, dan zal dit zich sowieso weerspiegelen in je werk.

Als je er nog een andere – beter betalende – specialisatie bijneemt, wordt het financieel al een pak makkelijker. Kies je bijvoorbeeld voor financiële, economische of juridische of wetenschappelijke vertalingen, zal het al veel makkelijker worden.

Werk je in een andere talencombinatie dan Engels-Nederlands, zal je het waarschijnlijk ook makkelijker hebben om je plek op de markt te veroveren. Hoe exotischer/zeldzamer de talencombinatie, hoe minder concurrentie en hoe beter je kansen.

Je kan er ook voor kiezen om PEMT-werk te doen voor vertaalbureaus (en eindklanten), maar hier hiervoor moet je zeer sterk in je schoenen staan, want helaas zijn er heel wat vertaalbureaus die deze tak uitbuiten. Bepaal zeer goed je voorwaarden en houd je daaraan.

Ook voor andere courante talen raad ik specialiseren aan. De vijver ‘algemene’ vertalers is voor alle ‘standaard’ talen bijzonder groot. Je daarvan onderscheiden is niet zo eenvoudig, zeker niet als starter. Met de juiste specialisaties heb je een flink streepje voor.



Ik vertaal vanuit het Frans en het Duits en doe ook heel graag toeristische teksten en meer creatievere vertalingen, maar dat is niet mijn corebusiness: ik vertaal hoofdzakelijk technische teksten. De meer creatieve teksten zijn slechts een fractie van mijn omzet.

Je kan ook echt combineren.

Ik ken freelancevertalers Frans-Nederlands en Nederlands-Frans die naast creatieve vertalingen bijvoorbeeld nog juridisch, medisch, technisch, financieel vertaalwerk aanbieden. Je kan ook besluiten om er een andere job naast te doen. Tolken, ondertitelen of lesgeven bijvoorbeeld. Maar ik ken ook collega’s die dansles geven of artistiek bezig zijn.

Eén ding is zeker: als je van of naar het Frans, Engels of Nederlands vertaalt, bepaal dan zeer goed welke richting je uit wil, welke specialisaties jou liggen. Voor Duits-Nederlands vind ik het iets lastiger te bepalen. Mijn gevoel is dat hier meer ruimte is voor nieuwe vertalers omdat niet velen deze taalrichting kiezen. Ik zou zelfs durven spreken van een schaarste… Ook omgekeerd trouwens: voor Nederlands-Duits ben ik bijvoorbeeld nog steeds op zoek naar goede (technische) vertalers. Wil je je toch focussen op het creatieve werk, geldt ook hier: verdiep je in transcreatie en/of copywriting.

Heb je een meer exotische taal in je talenpakket, dan is het helemaal anders. Hier is het beter om je eerst zo wijd mogelijk te oriënteren en pas daarna te bepalen in welke sector er voldoende werk is. Voor Turks, Marokkaans, Russisch en Oekraïens is je laten beëdigen zeker een interessante piste als je besluit juridische vertalingen te doen.

Maar kies altijd iets wat jou ligt, want anders ga je het nooit volhouden, laat staan vol overgave en punctueel kunnen blijven doen.

Je kan uiteraard zelfstandig vertaler worden na een job in een andere sector. Dat is misschien zelfs wel een plus, omdat je dan al je ervaring en expertise meebrengt en je al wat meer maturiteit hebt: je zal je minder makkelijk laten overrompelen door vertaalbureaus die je iets proberen wijs te maken. Toch zou ik je aanbevelen om een vertaalopleiding te volgen aan een hogeschool of universiteit. Vertalen als freelancevertaler is echt iets anders dan vertalen in een bedrijf als inhousevertaler. Op de website van universiteiten kan je hier heel wat info over vinden. De ITV Hogeschool voor Tolken en Vertaler in Utrecht en de Vertalersacademie van de Zuyd Hogeschool in Maastricht staan hoog aangeschreven bij zij-instromers.