Vertaalsnelheid: wat is haalbaar en wat is een mooi gemiddelde?

Je hoort de gekste verhalen over hoeveel een vertaler per dag kan vertalen, van 3000 tot zelfs 6000 woorden. Hoe komt het dat er zo een groot verschil is en hoe kan je je vertaalsnelheid opkrikken?

De moeilijkheidsgraad en stijl van de tekst

Velen zeggen dat vertalen binnen hun vakgebied snel gaat gaat omdat ze vertrouwd zijn met de terminologie. Daar is zeker iets van aan, alleen moet je specialisatie dan wel heel restrictief zijn, een soort nichemarkt, zeg maar.

Als technisch vertaler is mijn spectrum vertalingen zo breed dat ik dit zelf nooit als argument zal aanhalen voor een hoog vertaaltempo: ik heb ooit een berekeningsnota rond windbelasting voor een houten constructie vertaald waar ik geen 1500 woorden per dag haalde.

En zelfs binnen mijn belangrijkste specialisatie – brandveiligheid – varieert het zeer erg om een andere reden: de schrijfstijl van de auteur. De ene auteur schrijft straight forward, maar een andere zodanig wollig Frans dat je elke zin drie keer moet lezen vooraleer je kan beginnen interpreteren.

En het kan nog erger:  als de auteur van de oorspronkelijke tekst geen enkele samenhang in zijn tekst heeft gestoken. Dan moet je naast vertalen ook herschrijven en dat gaat vergt veel tijd. Veel meer tijd dan vertalen.

Denk maar aan een oersaai boek dat je moet zien uit te lezen.

Ook de grootte van het vertaalproject speelt een rol vind ik. Als ik een hele dag persberichten van een halve pagina vertaal, haal ik lang niet zo’n hoog tempo als wanneer ik een ‘behapbaar’ project van 2500 woorden op mijn bord heb.

En ook een groot project van meerdere dagen of weken werk haalt bij mij het tempo naar beneden. Enerzijds zorgt zo’n groot project er wel voor dat je op dreef komt omdat je vertrouwd raakt met de terminologie, maar anderzijds creëert het bij mij op een bepaald moment ook een gevoel van sleur, met de nodige concentratieproblemen tot gevolg.

Maar dit kan van vertaler tot vertaler verschillen. Als jij ervan houdt meerdere maanden aan bijvoorbeeld een boekvertaling te werken, dan heb je hier waarschijnlijk geen last van.

De moeilijkheidsgraad en stijl halen je productiviteit naar beneden, maar er zijn ook hulpmiddelen om je snelheid weer op te krikken:

Het helpt enorm als je gebruik maakt van een CAT-tool, op voorwaarde dat je de functionaliteiten goed onder de knie hebt.

                                          CAT-tools zorgen dat je meer kunt vertalen op een dag.

De sneltoetsen bijvoorbeeld :  het scheelt heel veel tijd als je niet steeds met de hand naar de muis moet. De Muse -functie in memoQ is ook heel handig. Dit werkt als een automatisch vertaalprogramma maar op basis van jouw vertalingen.

Als je werkt met Trados, geeft AutoSuggestDictionary gecombineerd met Trados NMT 2.0   je vertaaltempo een echte boost. Trados beweert dat je 20% meer kan vertalen op dezelfde tijd. Of dat zo is durf ik niet met zekerheid te stellen, maar dat het je typwerk scheelt, is zeker .

Daarnaast is er ook DeepL Pro (ik laat hier even buiten beschouwing dat ik mijn twijfels heb over de geloofwaardigheid van DeepL Pro inzake vertrouwelijkheid, het is aan jou om te beslissen of je het kan inzetten voor jouw klant of niet).

In memoQ werkt DeepLPro vind ik persoonlijk veel meer zoals ik machinevertaling interpreteer, in Trados is het overduidelijk opgezet als een hulpmiddel .

Maar in beide CAT-tools kan het naargelang je tekst en je talencombinaties je vertaalsnelheid opkrikken.  Let op: ik zeg duidelijk “kan”. Het is net zo goed mogelijk dat het averechts werkt omdat je veel meer correctiewerk hebt bij het nalezen.

Dragon Naturally Speaking, onder vertalers ook Draakje genoemd, is misschien wel de grootste ‘ snelheidsduivel ’. Met Dragon je vertaling in memoQ dicteren, gaat dubbel tot zelfs zes keer (!) zo snel. Voorwaarde is wel dat er niet te veel opmaakcodes in de tekst staan.

In Trados geldt hetzelfde, ook al voelt het door de omslachtige manier van corrigeren niet zo aan (voor meer hierover, zie Dragon Naturally Speaking en CAT-tools ).

Maar ook gewoon in Word werkt Draakje pijlsnel, dus zelfs als je geen CAT-tool hebt, is dit een heel nuttige investering die zich heel snel terugverdient.

Soms krijg je van vertaalbureaus een voorvertaald bestand op basis van de bestaande vertaalgeheugens, soms hebben ze het door DeepLPro of een andere MT gejaagd.

In het eerste geval kan het je tijd schelen als de kwaliteit goed is, maar je wordt er minder voor betaald dus weg is het voordeel; in het tweede geval – machinevertalingen – is er geen tijdswinst, want nu moet je ofwel alles wissen ofwel alles zitten corrigeren en vaak word je ook nog minder betaald.

De ene dag is de andere niet. Een verkoudheid of griep kan je concentratievermogen verminderen, maar zelfs als ik tiptop ben, kan ik geen dagen aan een stuk 3000 woorden of meer vertalen. Eén dag van 4000 woorden – of zelfs 5000 met Dragon – lukt soms, maar meestal voel ik de dag nadien de weerslag.

Tegen een hoog tempo vertalen vergt ondanks alle hulpmiddelen veel van je concentratie en je brein.

Een vertaler doet meer dan alleen vertalen.

Prijsoffertes en andere mails in je mailbox beantwoorden bijvoorbeeld. En dat gaat ten koste van je concentratie. Ik voel dat ik na een rondje mails beantwoorden altijd weer even op gang moet komen.

Bovendien valt er ook regelmatig iets onverwachts in de bus dat je hele schema – en bij mij ook het concentratievermogen – in de war gooit:

Wat uiteraard ook meetelt is wat jij definieert als werkdag. Sommige collega’s werken tot in de late uurtjes, anderen stoppen zoals ik op ‘relatief’ normale kantooruren.

Ook hier hangt heel veel af van het uithoudingsvermogen van je concentratie. Als jij er geen moeite mee hebt om ‘s avonds nog door te werken, dan haal je er inderdaad meer woorden op een dag.

Daarom geeft het aantal woorden op een dag vaak een vertekend beeld. Het is eigenlijk beter om te spreken over een aantal woorden per uur.

Wat ook meespeelt, is je typsnelheid – typ je blind met tien of twee vingers en hoe vaak moet je corrigeren – maar ook je leessnelheid . Dit zijn twee zaken die je heel eenvoudig kan trainen en waar je al heel wat tijd mee kan winnen zonder dat je geld hoeft uit te geven.

Conclusie:

Ik hanteer 2500 woorden per dag als target bij grote projecten. Haal ik 3000 woorden of meer, dan is dat mooi meegenomen voor de volgende dag. Haal ik dat niet, dan weet ik dat ik ofwel langer moet doorwerken die dag ofwel de volgende dag een tandje moet bijsteken.

  Bedenking:

Met een hogere productiviteit – d.w.z. meer woorden op een dag binnen dezelfde tijd – kan je twee kanten op:

Beide opties zijn goed. Ik kies persoonlijk voor meer vrije tijd.

Als je deze bedenking even op je hebt laten inwerken en aan het wegdromen bent van wat je, net zoals ik, allemaal zou kunnen doen met die extra vrije tijd – of het extra geld als je kiest voor optie 2 – zou jij dan overwegen om je woordprijs à rato te verlagen, zoals sommige vertaalbureaus eisen, met het risico dat je bij tegenslag in de min gaat?

Ik hoop van niet. 

Tip : een absolute aanrader is de opleiding aan het Canadese instituut Magistrad: Augmenter son efficacité dans les tâches entourant l’acte de traduire. In het opleidingsoverzicht zie je wanneer ze deze driedelige cursus van telkens drie uur weer geven. 

Dit artikel is ook in het Engels vertaald: Translation speed: what is achievable and what is a good average?

(*) Het punt DeepLPro is ondertussen achterhaald. Er zijn met de opkomst van AI nu ook mogelijkheden om ChatGPT voor je vertaalwerk te gebruiken. Let op: de vertrouwelijkheid en privacy van de gratis én betaalde ChatGPT blijven een groot gevaar! Maar samen met machinevertaling – DeepLPro of een NMT (Neural Machine Translation) kan het je aanzienlijke tijdswinst opleveren voor niet vertrouwelijke teksten. Wil je het echt professsioneel aanpakken, verdiep je dan eens in BureauWorks, Wordscope of, als je met Trados Studio 2022 werkt in OpenAITranslator. Van de twee laatste weet ik dat zij qua privacy de AVG naleven, van BureauWorks weet ik het niet zeker.  Kijk zeker eens naar de YouTube-filmpjes van deze programma’s. Dit wordt volgens mij de toekomst van de vertaler: programma’s doen het typewerk, jij het denkwerk. Het voordeel van BureauWorks en Wordscope is dat ze je ook inzicht geven in de benodigde tijd en de winst die dit je oplevert. Het nadeel van deze twee programma’s is dat zij niet zijn opgezet als CAT-tools en dus ook niet als dusdanig door vertaalbureaus erkend zijn. Ik weet bijvoorbeeld niet of ze met xliff-formaten kunnen werken. Zodra ik mij hier meer in verdiept heb, volgt er een nieuwe blog.